The wars against foreign forces are over, however, the imagery of war still obsesses several post-war writers and motivates them to write and recreate the war era in their works where the traits of heroism and bravery and the wars resounding victories were evident. There is also the writing of pain and loss in every individual who lived during the wars. In reality and in literary works, wars have always taken on a number of faces depending on how they were described and from which aspect and perspective they were viewed and explained. This paper aims to examine written prose on wars to study the fates and feelings of women. These ‘hidden’ facets are rarely discussed and this paper attempts to discover and illuminate them. These facets are the puzzle pieces that constitute the picture of war viewed from the perspective of gender.
From a female gender perspective, we can see that wars also have “the face of a woman”.
This paper consists of two major parts as outlined below :
War viewed from an alternative female viewpoint in post-war prose
During the era of fighting against the French and Americans mostly literature explored the topic of war from an historical, heroic, and perspective of approval point of view. The accounts of human loss during war, if mentioned, were only to emphasize the beauty of sacrificing and the hardship that led to the victory of these righteous wars. For those born after the wars, the setting for post-war literature was to view wars from a more varied dimension and viewpoint. The ‘feminine disposition’ (which means the perspective of the female character and female or male writers who speak as women in war from their viewpoint) presents post-war prose with a new perspective in the midst of war imbues post-war prose with an alternative viewpoint that is different from the war-time literature as follows :
War and nation-protecting ideology (women fighting at the front lines and at the rear) War and losses (war and the sacrifice made by women) The ‘feminine disposition’ perspective of war : wars always encompass emotional losses and unhealed wounds for the entire nation and sadness in love as well for many of its people.
Women’s tragedies during and after the wars
Loss and tragedy are always a part of war. Both are endured not only by male soldiers who suffer the pain of life-threatening duties, but also by the female soldiers who ‘doubly’ suffered from the pain of physical wounds and mental injuries including depression and a sense of inferiority caused by their disabilities, but also due to their female vulnerability :
sexual relations being raped sacrificing so much yet being despised by society forever remaining virgins, and being abandoned.
Women who volunteered or were forced to join war experienced pain, whether the war was still going on or had already ended. Post-war prose authors write about women’s destiny to a different extent. They make post-war literature on war topics take on “the face of a woman” rich with humanity.
Cuộc chiến đấu chống ngoại xâm đã qua, nhưng những ám ảnh về nó luôn đeo bám và thôi thúc nhiều nhà văn hậu chiến cầm bút để tái hiện lại một thời khói lửa ấy. Có cái hào hùng, oanh liệt của những cuộc chiến chính nghĩa, những chiến thắng vang dội. Song cũng có những đau thương, mất mát hằn lên mỗi thân phận con người. Trong đời thực và trong văn học nghệ thuật, chiến tranh luôn mang nhiều khuôn mặt, phụ thuộc vào việc nó được nhận diện, được lí giải từ những khía cạnh nào và bởi một góc nhìn nào. Khảo sát văn xuôi đề tài chiến tranh, bài tham luận này đi từ những cảm nhận mang đặc trưng “giới nữ”, những số phận phụ nữ để nhận diện cái phần “khuất lấp”, ít được đề cập của chiến tranh. Đó là những mảnh ghép làm nên diện mạo của chiến tranh, để từ góc nhìn giới, chúng tôi nhìn thấy chiến tranh mang khuôn mặt phụ nữ.
Bài tham luận triển khai trên 2 phần chính :
1. Chiến tranh qua cái nhìn “thiên tính nữ” trong văn xuôi thời hậu chiến
Với cảm hứng sử thi, văn học thời kì chống Pháp, và nhất là thời kì chống Mĩ chủ yếu chỉ khai thác đề tài chiến tranh từ cảm hứng anh hùng, ca ngợi. Những mất mát nếu được đề cập thường cũng chỉ nhằm tô đậm vẻ đẹp của sự hi sinh, của những gian khổ đã làm nền cho thắng lợi của những cuộc chiến chính nghĩa. Ra đời khi chiến tranh đã qua, văn học thời hậu chiến có điều kiện để nhìn chiến tranh từ nhiều chiều kích, nhiều phương diện. Từ cái nhìn “thiên tính nữ” (cái nhìn của những nhân vật nữ, những nhà văn nữ hay những nhà văn nam song đã đặt mình vào địa vị phụ nữ để cảm nhận về chiến tranh), chiến tranh trong văn xuôi thời hậu chiến đã mang một gương mặt khác trước.
Chiến tranh và lí tưởng bảo vệ tổ quốc (vẻ đẹp của phụ nữ trong chiến tranh : ở chiến trường, ở hậu phương)
Chiến tranh và những mất mát (chiến tranh và sự hi sinh của giới nữ)
Cái nhìn “thiên tính nữ” về chiến tranh : chiến tranh gắn liền với sự hủy diệt nhiều giá trị tinh thần, chiến tranh gắn với nỗi buồn trong tình yêu, chiến tranh là vết thương khó liền miệng của dân tộc, của những số phận con người.
2. Những bi kịch giới nữ trong và sau chiến tranh
Chiến tranh bao giờ cũng gắn liền với những mất mát, những bi kịch. Không phải chỉ những người lính trực tiếp chiến đấu mới phải chịu đựng những đau đớn của việc kề cận sống chết, mà phụ nữ mới chính là người chịu mất mát “kép”. Với những đặc trưng riêng về giới, phụ nữ dường như vấp phải nhiều bi kịch hơn.
Những chấn thương thể xác
Những thương tổn tinh thần : những chứng bệnh trầm cảm, mặc cảm tàn phế, mặc cảm bị bỏ rơi
Những bi kịch tình dục
+ Bi kịch bị cưỡng bức
+ Bi kịch của sự dâng hiến và những dè bỉu của xã hội
+ Bi kịch của những người đàn bà mãi mãi là trinh nữ
Người phụ nữ dù tham dự hay bị kéo vào vòng xoáy của chiến tranh bằng cách này hay cách khác ; dù là trong cuộc chiến hay khi cuộc chiến đã đi qua, đều mang những nỗi đau riêng của giới mình. Các cây bút văn xuôi hậu chiến, với những mức độ khác nhau, đều xoay quanh số phận người phụ nữ. Chính điều đó làm cho văn học về đề tài chiến tranh (thời hậu chiến) mang khuôn mặt phụ nữ và giàu tính nhân bản.