The war with America has long passed, but its effects are still lingering. In this paper we will discuss writings about war by female authors and their female characters, who among the wartime female writers are still alive and who have already passed away. Their works are still read by the present generation. Even the young writers without any war experience are able to create stories about the generations who lived during the war and about the fate of heroines who lived in tragedy.
This paper consists of two main parts :
Prose written about war by female authors and female writers-cum-soldiers writing about a time for ‘forgetting personal happiness for the greater goal’.
Duong Thi Xuan Quy wrote in her short story ‘Jungle flowers’ that “these slender people are like jungle flowers yet, they cannot be blown down by any storms”.
Le Minh Khue wrote in her short story ‘Distant stars’ about the shining beauty of the distant stars by telling the story of the Volunteer Youth Corps, girls who had never fallen in love and faced war with their gentle feminity.
These female writer-soldiers identified their writings with a style that was very suitable for that time in history, also very down-to-earth and feminine. In their works, themes such as war and love, life and death, injuries and optimism, aspirations and challenges were interspersed to create very humane writings.
Female writers during the post-war era who are obsessed with wars
After 1975, the topic of war attracted not only male writers but also female writers. The difference between the two writers was that the war as depicted in writings by female writers was not as vigorous and fierce but that the lingering effect of war is silent and damaging. Their works were shining with inspiration, beauty, and righteousness yet the feelings of pain and the aspiration for an ordinary happiness were much more visible.
The feminine voice
In the West, feminine critics are interested in the literary works of females and they focus on affirming status and value of female authors in literature as a whole. In Vietnam, after 1986 and especially since the beginning of the 21st century, the mark of feminism is clearly found in literature, especially in works about war.
With feminine sensitivity, female writers chose to write about women’s lives as a mirror of war. The war in their works appeared through the lives of lonely women who desired love with no accounts of battlefield actions nor bomb explosions.
Numerous works viewed war from the point of view of a woman’s sexual life. Several works reflected theories of sexuality, unconsciousness and repression by Freud (e.g. the last human beings from the laughing jungle – Vo Thi Hao). Female disposition is the source of instinct, desire, aspiration, and the feminine voice.The themes of war and femininity, war and inner feelings, and war and humanity are the core of the aesthetic ideas of female writers.
Chiến tranh đã lùi xa, nhưng những gì nó lại thì vẫn còn tươi rói. Đặc biệt là bóng dáng chiến tranh qua những gương mặt nữ, qua góc nhìn giới. Trong bài viết này chúng tôi đề cập người nữ viết văn, và nhân vật nữ trong tác phẩm về chiến tranh của họ. Những nhà văn nữ thời chống Mỹ ai còn ai mất ? nhưng những trang văn của họ vẫn còn lại với đời. Những cây bút chưa từng kinh qua chiến tranh, nhưng những trang văn của họ vẫn gợi một thời bão lửa-ở đó chìm nổi những số phận, những giương mặt phụ nữ anh hùng nhưng đầy bi kịch.
Bài tham luận triển khai trên 2 phần chính :
1. Diện mạo văn xuôi viết về chiến tranh của các nhà văn nữ
1.1. Nữ nhà văn-chiến sĩ và một thời “nén tình riêng vì nghĩa lớn”
Dương Thị Xuân Quý – “những con người rất đỗi mảnh mai như một đóa hoa rừng nhưng chẳng có bão mưa nào vùi dập nổi" (truyện ngắn Hoa rừng).
Lê Minh Khuê và vẻ đẹp lấp lánh của Những ngôi sao xa xôi- những cô gái thanh niên xung phong chưa một lần nếm vị ngọt của tình yêu, đối mặt với đạn bom vẫn mềm mại đầy nữ tính (truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi).
Những nhà văn nữ- chiến sĩ thời kì chống Mỹ đã in đậm dấu ấn trong văn học chống Mỹ với cách viết đậm chất sử thi một thời nhưng vẫn đời thường, giàu nữ tính. Qua văn phẩm của họ, chiến tranh và tình yêu, sống và chết, bi thương và lạc quan, khát vọng và thử thách… đan quện vào nhau làm nên những trang văn đầy chất nhân bản.
1.2. Nữ nhà văn thời hậu chiến với những ám ảnh chiến tranh
Sau 1975, đề tài chiến tranh vẫn có sức vẫy gọi, không chỉ với nam giới mà còn có sức hấp dẫn đối với nữ giới. Khác với các cây bút nam giới, bộ mặt chiến tranh trong tác phẩm các nhà văn nữ không dữ dội, ác liệt nhưng sức gặm nhấm của nó âm thầm, tàn khốc. Cảm hứng về cái đẹp, cái cao cả vẫn lấp lánh nhưng đậm hơn, rõ hơn là nỗi đau và những khát khao hạnh phúc bình dị đời thường.
2. Tiếng nói nữ quyền
Ở phương Tây, phê bình nữ quyền quan tâm đến văn học của nữ giới, khẳng định địa vị và giá trị của những nữ văn sĩ trong thành tựu chung của văn học. Ở Việt Nam, từ sau 1986, đặc biệt đầu thế kỉ XXI, trong sáng tác của các nhà văn nữ, dấu ấn của chủ nghĩa nữ quyền đã khá đậm nét- kể cả những tác phẩm viết về chiến tranh.
Bằng sự nhạy cảm giới tính, các nhà văn nữ đã chọn những mảnh đời phụ nữ làm tấm gương phản chiếu chiến tranh. Không chiến trường trận địa, không bom đạn gầm gào, chiến tranh trong tác phẩm của họ hiện ra qua từng mảnh đời phụ nữ lỡ làng, đơn chiếc, khao khát tình yêu.
Nhiều tác phẩm nhìn chiến tranh qua số phận tình dục của nữ giới. Nhiều tác phẩm bộc lộ những quan niệm về tính dục, về vô thức, về ẩn ức có bóng dáng Freud (Người sót lại của rừng cười –Võ Thị Hảo). Thiên tính nữ là cội nguồn của những ham muốn, khát vọng bản năng và tiếng nói nữ quyền.
Chiến tranh và nữ tính, chiến tranh và thế giới nội cảm, chiến tranh và nhân bản- đó là cốt lõi trong tư tưởng thẩm mỹ của các nhà văn nữ.